Uydu Teknolojilerinin Afet Durumlarında Kullanımları
Uydu teknolojileri acil müdahale ve afet yardımı konusunda alternatifsiz tek kurtarıcıdır.
Ülkemiz deprem konusunda birçok kez acı günler yaşamış ve her deprem sonrasında iletişim sorunlarımız gündeme gelmiştir. Sadece deprem değil her hangi bir acil durumda bile, iletişim eğer yerde ise, muhakkak sorun yaşanmıştır ve yaşanacaktadır. Oysa uydular uzayda ve yere direkt önünde engel olmadan hizmet vermektedir ve kesintisizdir.
Uyduların en değerli özelliklerinden biri, bir yerdeki karasal ağlar zarar görse, yok edilse veya yerdeki alanlar bloke edilmiş ve ölçülemez olsa bile uzaydan hizmet verebilmeleridir. Bu, uydu hizmetlerini benzersiz bir şekilde güvenilir ve afet yardımı sırasında acil müdahale ekipleri için paha biçilmez bir araç haline getirir.
Ayrıca uydular, afet yönetimi ve kurtarma sırasında insani yardım kuruluşlarına ve onarım ekiplerine yardımcı olur. Uydular afet sonrası öncelikli iletişim gerektiren durum içerikli fotoğraf ve videoların transferi ve banka veya benzin istasyonları gibi önemli kurumların acil iletişimini ana taşıyıcı olarak kapasite sağlayabilir. Bu nedenlerle, kamu güvenliği kurumları, acil müdahale ekipleri, tüm kamu kurumları ve acil ticari işletmeler, uydu hizmetlerini bir felaketten önce acil durum iletişim hazırlıklarına nasıl dâhil edeceklerini düşünmelidir.
Yakın yörünge ve uzak uydular, acil durumlarda ön önemli hizmetleri sağlar.
KA bant uydu internet sayesinde geniş bant internet ve bu veriye bağlı ekipman ile bölgede Wi-Fi hizmeti sağlanabilir. Bu hizmet ile mobil telefonunda şarjı olan herkes başka bir teknolojiye ihtiyaç duymadan internet erişimi ile birbiri ile mesafe ne olursa olsun konuşabilirler, video ve fotoğraf yollayabilirler.
Uydu telefonları, yalnızca acil müdahale ekipleri ve kurtarma ekipleri için değil, aynı zamanda aileleri ve sevdiklerine ulaşmak isteyen, iletişimi kopuk, hayatta kalanlar için de kritik sesli iletişim sağlayabilir.
Uydular, bir felaket sırasında karasal internet ve Wi-Fi hizmetlerinden muaf kalan bölgelerdeki müdahale ve kurtarma kurumlarına, hastanelere ve diğerlerine hayat kurtaran temel geniş bant ve VSAT (KA Bant sistemleri) ile veri hizmetleri sağlayabilirler. Veri ve geniş bant bağlantısı kolay ve seri bir biçimde bağlanabilir.
Burada yapılacak sitemler yerel ve bölgesel belediyelerin önceden alt yapıyı sağlaması ve TUYAD tarafından tüm ülkemiz içinde zaten mevcut bilgi sahibi olan uydu sistemci veya eğitimi uzaktan dahi kolay yapılmış iletişimi sağlayacak kişilerce sağlanacaktır. Sistem tüm ülkede var olan kişilerin kolay eğitimi ve bu eğitimli kişilerin sistemi kolayca devreye alması ile çalışacaktır.
Uydular ayrıca satış noktası (POS) kredi/banka kartı yetkilendirmeleri ve stok yönetimi için benzin istasyonlarına ve marketlere güvenilir uydu veri desteği ve iş sürekliliği sağlar. Bu, tüketicilerin kurtarma sırasında yakıt, su, yiyecek ve diğer temel maddeleri satın almaya devam etmelerini sağlar. Böylelikle kimse afet anında benzinsiz veya yiyeceksiz kalmaz.
Sadece çok büyük yatırımlı uzak yörünge uyduları değil, küçük uydular da afet anında işe yarayacaktır. Hava tahmini, anlık fotoğraf veya video paylaşımı ve bölgesel canlı görüntüleme küçük uydular ile yapılabilir. Hem küçük ticari uydulardan hem de gelişmiş hava uydularından alınan görüntüleme, yerel yetkililerin şiddetli hava koşullarından ağır şekilde etkileneceği tahmin edilen alanlarda hayat kurtaran tahliyeler planlamasına yardımcı olduğu için önemli veriler sağlar.
Hiçbir sistemin ve teknolojinin sağlayamayacağı durum, fotoğraf ve video karşılaştırma görüntüleri uydu teknolojileri ile mümkündür. Uydulardan görüntüleme öncesi ve sonrası, müdahale ekiplerine sel veya büyük hasar alanlarını bulma, arama ve kurtarma işlemleri gerçekleştirme, kritik altyapıya verilen hasarı değerlendirme, kullanılabilir yolları arama, müdahale ve kurtarmanın yönlerini önceliklendirme konularında yardımcı olur. Sadece yangın veya deprem değil, arama kurtarmanın yaşandığı her an uydulardan veri edinme konusunda yardım ve destek alınabilir.
Yerel ve bölgesel yayın yapan TV ve radyoların anlık veri transferi ile uyduya çıkarak hemen daha geniş kitlelere hizmet vermesi sağlanabilir. Uydu yayını ve tüm uydu teknolojileri halen %60 oranında telekomünikasyonu taşımaktadır. Buna göre verinin değeri yerinde arama ve kurtarma bilgileri ve hizmetleri sağlamak için televizyon haber araçlarını ve acil durum merkezlerini en iyi uydular destekler.
Mobil sistemlerin tüm verileri uydular aracılığı ile yer istasyonlarına taşınır ve depolanır. Acil bir müdahale anında cep telefonu ana taşıyıcı hizmetleri ve depolama hizmetleri de sadece uydu sistemlerinde gerçekleşir. Cep telefonu şirketleri, sesli, yazılı veya videolu, hizmetlerin devamı için ana taşıyıcı hatlarını devam ettirmek için varsa kendi uydularını yoksa da bölgede hizmet veren uydu şirketlerinin kapasitelerini kendi terminallerine bağlayarak devam ettirirler. Bu sebepten dolayı mobil operatörlerin uydu operatörleri ile direkt çalışması ya da kendilerine özel uyduları olması gerekmektedir.
Tüm bu unsurlar ve zaten bilinen uydu hizmetlerinin devamı için muhakkak yeterli derecede uydu teknoloji hizmetine sahip olmanız gerekmektedir. Burada sahip olma konusu kendinize ait olma durumudur. Yani kiralık uydular afet anında kendi ülkelerine hizmet edecektir eğer kendinize ait yani hükümetin ya da özel kuruluşun şahsi malı olan uydusu yoksa afet anında sorunu çözüleceğinin garantisi de yoktur.
Bugün en çok konuşulan yakın yörünge uyduları, yani küçük uydulardır. Bunlar dünyayı çevrelemekte ve her an daha da fazlalaşmaktadır. Bunların sahipleri alanların tahsis regülasyonu olmadığını bildikleri için elindeki tüm yatırım ile sahiplenmeye devam etmektedir. Çünkü yakında yerlerin tahsisi kurala bağlanacaktır. Bunu sahilde yürürken gördüğünüz şezlonglar gibi düşünebilirsiniz. Sahil boştur ve her yerden denize girersiniz. Bir müddet sonra yerler birilerine tahsis edilir ve size yer kalmaz. Muhakkak kira vererek güneşlenir ve denize girersiniz.
Şimdi uzak yörünge uydularında ülkemiz yerlerini kaybetti. Bunu biliyoruz ve mevcut yerlerimizi de uydularımızla koruyoruz. Afet anında kullanabileceğimiz TURKSAT uydularımız var. Ancak afet anında devreye alabileceğimiz yer istasyonlarımız yok. Bunların bir an evvel çözümlenmesi gerekmektedir.
Bu konuda “TAZİS TUYAD Afet Zamanı İletişim Sistemi” projemiz var. Kurumsal üyelerimiz bu konuda dünyada birçok ülkede çalışmalar yapmıştır ve deneyimlidir. Tek yapılacak şey, bu konuda çalışmanın bir an evvel yapılmasıdır.
06.12.2021
Hayrettin Özaydın
TUYAD Başkanı
