DVB-T ve DVB-T2 Teknolojileri: Genel Bakış, Dünya ve Türkiye Uygulamaları, Avantajlar, Dezavantajlar ve Gerekli Altyapı

/in , /tarafından
  1. DVB-T ve DVB-T2 Teknolojileri Nedir?

DVB-T (Digital Video Broadcasting — Terrestrial), karasal (anten üzerinden) sayısal televizyon yayıncılığı için geliştirilen bir teknolojidir. 1997 yılında ETSI (European Telecommunications Standards Institute) tarafından standardize edilmiştir. DVB-T, analog yayına kıyasla daha kaliteli görüntü ve ses sunarken, daha verimli spektrum kullanımı sağlar. MPEG-2 ve daha sonra MPEG-4 gibi sıkıştırma formatlarını kullanarak SD (Standart Çözünürlük) ve HD (Yüksek Çözünürlük) yayınları destekler.

DVB-T2 (Digital Video Broadcasting — Second Generation Terrestrial) ise DVB-T teknolojisinin geliştirilmiş ikinci neslidir. 2009 yılında tanıtılan DVB-T2, daha yüksek veri iletim kapasitesi, daha gelişmiş hata düzeltme teknikleri (LDPC ve BCH), mobil cihazlara daha iyi uyumluluk ve UHD (Ultra Yüksek Çözünürlük) gibi yeni nesil yayın ihtiyaçlarını destekler. DVB-T2, DVB-T’ye göre %50’ye kadar daha fazla spektrum verimliliği sunar.

  1. Nasıl Kullanılır?

DVB-T veya DVB-T2 teknolojisiyle yapılan yayınlar, karasal vericiler aracılığıyla anten üzerinden iletilir. Bu sinyalleri alabilmek için kullanıcıların:

  • Uyumlu bir televizyon (DVB-T veya DVB-T2 destekli),
  • Veya DVB-T2 destekleyen bir set üstü alıcı (STB),
  • Ve bir karasal anten kullanmaları gerekir.

DVB-T2, DVB-T ile geriye dönük uyumlu değildir. Yani yalnızca DVB-T destekleyen bir cihazla, DVB-T2 yayınlarını izlemek mümkün değildir.

  1. DVB-T2 Teknolojisinin Dünya Genelindeki Kullanımı

DVB-T2, dünya çapında 70’ten fazla ülkede aktif olarak kullanılmaktadır. Bu ülkeler arasında Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarından pek çok ülke yer almaktadır. Kullanım detayları şöyledir:

  • Birleşik Krallık: DVB-T2’yi ilk kullanan ülkedir. 2009 yılında deneme yayınına başlanmış, 2010’da Freeview HD platformu üzerinden resmen yayına geçilmiştir.
  • Almanya: 2017’den itibaren DVB-T2 HD yayınına geçilmiştir. Yayınlar HEVC (H.265) kodlaması ile yapılmakta ve HD kalitededir.
  • İsveç: Kasım 2010’da DVB-T2’ye geçen ilk İskandinav ülkesidir. Ülke çapında UHD denemeleri yapılmıştır.
  • Polonya: 2022 yılında DVB-T2’ye geçiş sürecini tamamlamıştır.
  • Tayland: Güneydoğu Asya’da DVB-T2’yi ilk uygulayan ülkedir. 2014 yılında ülke çapında yayına geçilmiştir.
  • Afrika: Kenya, Nijerya, Uganda ve Namibya gibi ülkeler DVB-T2 üzerinden hem ücretsiz hem de ücretli yayınlara başlamıştır.

DVB-T2, aynı zamanda bazı bölgelerde mobil TV ve taşınabilir cihazlar için de kullanılmaktadır. DVB-T2’nin sunduğu yüksek bant genişliği, UHD (4K) yayınlara uygun altyapı oluşturur.

  1. Türkiye’de DVB-T2 Kullanımı

Türkiye, 2012 yılında DVB-T2 teknolojisini ulusal yayın standardı olarak benimsemiştir. 2013 yılında TRT tarafından ve KULE A.Ş. aracılığıyla Ankara’da DVB-T2 deneme yayınlarına başlanmıştır. Bu yayınlar kapsamında 2 HD ve 5 SD kanal, 27 Mbps’lik bir multiplex üzerinden iletilmiştir. Ancak bu teknolojinin yaygınlaşması, çeşitli nedenlerle sınırlı kalmıştır:

Sınırlı Kullanımın Nedenleri:

  1. İhale Süreçleri ve Hukuki Sorunlar:
    2013 yılında RTÜK tarafından yapılan ulusal, bölgesel ve yerel yayın lisansı ihaleleri, çeşitli yayın kuruluşlarının açtığı davalar neticesinde iptal edilmiştir. Bu durum, sayısal karasal yayıncılığın önünü tıkamıştır.
  2. Altyapı Yetersizliği:
    DVB-T2 için ülke genelinde çok sayıda yeni verici kurulması, SFN (tek frekans ağı) destekli altyapının oluşturulması ve teknik yatırımlar yapılması gerekmektedir. Bu yatırımlar henüz tamamlanmamıştır.
  3. Tüketici Donanımı Uyumluluğu:
    Türkiye’deki birçok televizyon DVB-T desteği sunmakla birlikte DVB-T2 desteklememektedir. Bu nedenle tüketicilerin ek alıcı cihaz satın alması gerekir ki bu durum ekonomik yük oluşturur.
  4. Uydu Yayıncılığının Yaygınlığı:
    Türkiye’de televizyon izleyicilerinin büyük çoğunluğu uydu üzerinden yayın almaktadır. Bu nedenle karasal yayına talep düşük kalmakta ve yatırım cazibesini azaltmaktadır.
  1. DVB-T2 Teknolojisinin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

  • Yüksek Kapasite: DVB-T’ye göre %50’ye kadar daha fazla veri taşır.
  • HD/UHD Desteği: 4K ve üstü yayınlar için uygundur.
  • Verimli Spektrum Kullanımı: Daha az frekansta daha fazla kanal yayını yapılabilir.
  • Gelişmiş Hata Düzeltme: Sinyal alım kalitesini artırır.
  • Çoklu Hizmet: Tek bir frekans üzerinden TV, radyo, veri servisleri yayını yapılabilir.
  • Mobil Uyumluluk: Hareket halindeki cihazlarda da kesintisiz yayın deneyimi sağlar.

Dezavantajları:

  • Yüksek Geçiş Maliyeti: Hem yayıncı hem tüketici için ek yatırım gerektirir.
  • Geriye Dönük Uyumsuzluk: DVB-T2 alıcısı olmayan cihazlarla uyumsuzdur.
  • Yasal ve Bürokrasik Engeller: Geçiş için mevzuatın ve kurumlar arası koordinasyonun uyumlu olması gerekir.
  1. Türkiye’de DVB-T2 Yayınlarının Başlatılması İçin Gerekli Adımlar ve Altyapı

Türkiye’de DVB-T2’nin aktif hale gelebilmesi için aşağıdaki teknik, hukuki ve ekonomik adımların atılması gereklidir:

  1. Yeniden Lisanslama Süreci:
    RTÜK, iptal edilen ihale sürecini güncellenmiş koşullarla yeniden başlatmalı ve hızlıca sonuçlandırmalıdır.
  2. Ulusal Verici Ağı Kurulumu:
    KULE A.Ş. ve TRT gibi kurumlar koordinasyonunda ülke genelinde SFN destekli yeni nesil verici kuleleri inşa edilmelidir.
  3. Frekans Planlaması ve Tahsisi:
    UHF bandı başta olmak üzere frekanslar yeniden planlanmalı ve DVB-T2 uyumlu bir harita çıkarılmalıdır.
  4. Kamu Bilgilendirmesi ve Teşvik Programları:
    Tüketicilerin bilgilendirilmesi ve düşük gelir grupları için set üstü alıcı destek programları başlatılmalıdır.
  5. Alıcı Cihaz Desteği:
    Satılan TV’lerde DVB-T2 alıcı özelliği zorunlu hale getirilmeli veya etiketleme sistemiyle kullanıcılar bilgilendirilmelidir.
  6. Yayıncı Teşvikleri:
    Özellikle yerel ve bölgesel yayıncılara geçiş için mali ve teknik teşvikler sağlanmalıdır.

DVB-T2, televizyon yayıncılığında yüksek kalite, spektrum verimliliği ve çoklu hizmet esnekliği sağlayan modern bir teknolojidir. Dünya genelinde birçok ülke bu sisteme geçiş yapmış ve başarılı sonuçlar elde etmiştir. Türkiye’de ise bazı hukuki ve yapısal sorunlar nedeniyle DVB-T2 henüz geniş ölçekte uygulanamamıştır. Ancak gerekli yasal düzenlemeler, altyapı yatırımları ve kamu bilinciyle Türkiye’nin de bu teknolojiden tam kapasiteyle yararlanması mümkündür. Gerçekleşecek teknolojik adımlarda farkındalık yaratan bakış açısı ile TUYAD Telekomünikasyon Uydu ve Yayıncılık İş İnsanları Derneği her zaman sektöre hizmet etmiş ve gerekli çalışmalar konusunda sorumluluk üstlenmiştir. Konu hakkında detaylı bilgi için info@tuyad.org adresinden TUYAD’a ulaşabilirsiniz.

HedefKoç Danışmanlık Dr. Uzman Psikolog H. Mert Özaydın